مقدمه
آفتاب ، دوست یا دشمن پنهان پوست ؟
نور خورشید منبع حیات است ؛ اما همین منبع زندگی ، می تواند پوست ما را هدف آسیب های عمیق و خطرناکی قرار دهد . در دنیای امروز که گرمایش زمین و افزایش شدت پرتوهای فرابنفش به تهدیدی جدی برای سلامت پوست تبدیل شده است ، مراقبت از پوست در برابر آفتاب دیگر یک انتخاب نیست ؛ بلکه یک ضرورت است . اگر چه نور خورشید نقش مهمی در تنظیم ساعت زیستی و تولید ویتامین دی دارد ، اما تابش بی رویه آن می تواند منجر به آسیب های جبران ناپذیراز جمله پیری زودرس تا سرطان پوست شود . این مقاله نگاهی علمی و تخصصی به اثرات اشعه فرابنفش ، راه های پیشگیری از آسیب های پوستی و نقش کلیدی ضد آفتاب ها دارد و خواندن آن به افرادی که به زیبایی و سلامت پوستشان اهمیت می دهند توصیه می شود .
با اشعه های فرابنفش و انواع آن آشنا شوید
اشعه فرابنفش نوعی تابش نامرئی از نور خورشید است که فراتر از طیف نور مرئی انسان قرار دارد . این اشعه بین نور بنفش و پرتوهای ایکس در طیف الکترومغناطیسی جای می گیرد و به همین دلیل به آن فرابنفش گفته می شود .
ویژگی های اشعه فرابنفش عبارتند از :
- نامرئی برای چشم انسان
- دارای انرژی بالا که می تواند باعث تغییرات شیمیایی در پوست شود .
- قابلیت نفوذ در پوست و ایجاد اثرات کوتاه مدت و بلند مدت مانند آفتاب سوختگی ، پیری پوست و سرطان
انواع اشعه فرابنفش و ویژگی آن ها
فرابنفش نوع آ :
- طول موج بلندتر
- نفوذ عمیق تر به پوست
- عامل اصلی پیری زودرس ، افتادگی پوست و چین و چروک
- باعث تخریب کلاژن و آسیب های سلولی می شود
- حدود 95% از اشعه فرابنفش خورشید را تشکیل می دهد .
- در تمام ساعات روز حتی در روزهای ابری موجود است
فرابنفش نوع ب :
- طول موج کوتاه تر
- نفوذ سطحی تردر لایه خارجی پوست
- عامل اصلی آفتاب سوختگی
- می تواند باعث تغییرات دی ان ای و ایجاد سرطان پوست شود
- شدت آن در تابستان و ساعات ظهر بیشتر است
فرابنفش نوع سی :
- خطرناکترین نوع از نظر انرژی
- توسط لایه اوزون جذب می شود و در سطح زمین وجود ندارد
آسیب های نور خورشید به پوست
- آفتاب سوختگی : التهاب ، درد ، پوسته ریزی و قرمزی
- پیری زودرس : تخریب کلاژن ، چین و چروک و افتادگی پوست
- ایجاد لک : کک و مک ، تیرگی موضعی و لک بارداری
- سرطان پوست : به ویژه ملانوما و کارسینوم سلولی
- ضعف سیستم ایمنی پوست : کاهش قدرت دفاعی سلول ها
راهکارهای طلائی برای مراقبت از پوست در برابر آفتاب
1- پوشش فیزیکی مناسب
- استفاده از لباس هایی با بافت متراکم و رنگ تیره برای جلوگیری از نفوذ نور
- استفاده از کلاه لبه دار برای محافظت از صورت و گردن
- استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم و اطراف آن
2- اجتناب از قرار گرفتن در آفتاب در ساعات اوج تابش
بین ساعت 10 صبح تا 4 عصر شدت اشعه های مضر در بیشترین حالت ممکن است بنابراین اگر مجبور به بیرون رفتن هستید ، زیر سایه حرکت کنید یا از پوشش مناسب و چتر استفاده کنید .
3- تقویت پوست با تغذیه مناسب
مصرف خوراکی های سرشار از آنتی اکسیدان مانند :
- ویتامین سی ( مرکبات ، کیوی ، فلفل دلمه ای )
- ویتامین ای ( آجیل ، آووکادو ، روغن زیتون )
- بتاکارون ( هویج ، انبه ، کدو تنبل )
- لیکوپن ( گوجه فرنگی ، هندوانه )
این مواد به دفاع طبیعی پوست در برابر رادیکال های آزاد ناشی از نور خورشید کمک می کنند .
4- استفاده از سرم ها و کرم های حاوی آنتی اکسیدان
سرم ویتامین سی
خنثی کننده آسیب های ناشی از اشعه فرابنفش و کمک به روشن شدن پوست
کرم حاوی نیاسینامید یا رتینول
تقویت بازسازی سلولی و کاهش لک
5- پاکسازی پوست در پایان روز
- پاک کردن ضد آفتاب و آلودگی های سطحی قبل از خواب ضروری است .
- استفاده از شوینده های ملایم و تونر برای بازگرداندن تعادل پوست توصیه می شود .
6- مراقبت از نواحی فراموش شده
اغلب فراموش می کنیم به این نواحی ضد آفتاب بزنیم :
- گوش ها
- پشت گردن
- دست ها
- لب ها ( استفاده از بالم های لب با فاکتور محافظتی )
- پوست سر در افرادی با موهای کم پشت یا کوتاه
7- اطلاع از داروهایی که پوست را نسبت به آفتاب حساس تر می کنند
برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها ، قرص های ضد بارداری ، ایزوترتینوئین یا برخی داروهای ضد التهاب ، حساسیت به نور را افزایش می دهند . در این مواقع باید محافظت مضاعف صورت گیرد .
8- چکاب منظم پوست
در افرادی با پوست روشن ، سابقه خانوادگی سرطان پوست یا استفاده مکرر از سولاریوم ضروری است .
9- تقویت سد دفاعی پوست
پوستی که سد دفاعی محکمی دارد در برابر آسیب های ناشی از اشعه های مضر مقاوم تر عمل می کند . اقداماتی که انجام آن توصیه می شود :
- استفاده از کرم های حاوی سرامید ، پانتنول ، آلانتوئین و اسکوالان
- پرهیز از شستشوی بیش از حد یا استفاده از لایه بردارهای قوی در تابستان
10- استفاده روزانه از ضد آفتاب
استفاده از ضد آفتاب ، اصلی ترین راه مقابله در برابر اشعه های مضر فرابنفش است . ضد آفتاب محصولی مراقبتی است که به صورت کرم ، ژل ، لوسیون ، اسپری یا استیک تولید می شود و با استفاده موضعی روی پوست ، آن را در برابر اشعه های مضر فرابنفش محافظت می کند . ضد آفتاب ها حاوی ترکیباتی هستند که اشعه فرابنفش را جذب و یا آن را بازتاب داده و پراکنده می سازند .
ضد آفتاب ها به دو دسته تقسیم می شوند :
1- فیزیکی یا معدنی
حاوی موادی مانند زینک اکساید یا تیتانیوم دی اکساید هستند که پرتوهای مضر خورشید را منعکس می کنند .
2- شیمیایی
حاوی موادی مانند آووبنزون یا اکتینوکسات هستند که اشعه را جذب کرده و به گرما تبدیل می کنند .
چرا استفاده از ضد آفتاب مهم است ؟
- محافظت در برابر اشعه های مضر فرابنفش
- پیشگیری از سرطان پوست
- جلوگیری از پیری زودرس و لک های پوستی
- محافظت از پوست های تحت درمان
- اثربخشی مکمل های پوستی و کرم های روشن کننده
- جلوگیری از اختلالات رنگ دانه ای مثل ملاسما
- حفظ سلامت عمومی و زیبایی پوست در بلند مدت
- جلوگیری از تشدید بیماریهای پوستی حساس به نور مانند پسوریازیس
- محافظت از نواحی ظریف و فراموش شده مانند گوش ، دور چشم و دست ها
باورهای غلط و نادرست درباره نور خورشید و ضد آفتاب !
- ضد آفتاب فقط در تابستان لازمه×
- زمانی که از کرمپودر استفاده می کنم ، ضد آفتاب ضروری نیست ×
- ضد آفتاب مانع جذب ویتامین دی می شود×
- در خانه نیازی به ضد آفتاب نیست×
10 نکته طلایی که اغلب فراموش می کنیم !
1- استفاده از ضد آفتاب حتی در روزهای بارانی
2- استفاده از ضد آفتاب مخصوص برای لب ها با فاکتور محافظتی مخصوص
3- استفاده از ضد آفتاب برای پوست سر در افراد کم مو
4- استفاده از ضد آفتاب در محیط های بسته
5- پاک کردن ضد آفتاب هنگام شب با شوینده مناسب
6- استفاده روی گردن ، گوش و دست ها
7- استفاده از ضد آفتاب حتی در زمستان
8- تجدید ضد آفتاب در طول سفر و به خصوص هنگام شنا
9- استفاده از فاکتور محافظتی مناسب
10- استفاده کافی از ضد آفتاب
راهنمای کامل انتخاب ضد آفتاب بر اساس نوع پوست
هر نوع پوست ویژگی های خاص خود را دارد و استفاده از ضد آفتاب نامناسب ممکن است باعث جوش ، خشکی یا تحریک پوست شود . پس انتخاب درست ، هم از پوست محافظت می کند و هم سلامت و زیبایی آن را حفظ می کند .
1- پوست چرب و مستعد آکنه
پوست های چرب بیشتر در معرض جوش ، برق افتادن و منافذ باز هستند ، بنابراین ضد آفتابی که برای این نوع پوست انتخاب می شود باید ویژگی های خاصی داشته باشد .
ضد آفتاب مناسب :
- فاقد چربی
- ضد جوش
- با بافت ژل ، فلوئید یا امولسیون
- دارای بافت مات کننده
- زود جذب و بدون احساس سنگینی
- دارای فاکتور حفاظتی 30 تا 50
- بدون الکل و عطرهای محرک
- دارای ترکیبات کنترل کننده چربی مثل زینک ، نیاسینامید
- دارای ترکیبات تسکین دهنده و ضد حساسیت مانند آلانتوئین یا آلوئه ورا
- حاوی سالیسیلیک اسید برای پاکسازی منافذ و لایه برداری ملایم
2- پوست خشک و حساس
پوست های خشک نیاز به مراقبت خاصی دارند ؛ چون در برابر نور خورشید سریع تر دچار قرمزی ، خشکی ، پوسته پوسته شدن و چروک زودرس می شوند . بنابراین انتخاب یک ضد آفتاب مناسب ، باید دقیق و بر اساس نیازهای این نوع پوست باشد .
ضد آفتاب مناسب :
- با بافت کرم یا لوسیون مرطوب کننده
- دارای ترکیبات نرم کننده مانند سرامید ، آلوئه ورا ، گلیسیرین ، پانتنول
- حاوی روغن های سبک طبیعی مثل روغن جوجوبا ، آووکادو
- حاوی هیالورونیک اسید برای جذب و حفظ رطوبت
- حاوی ترکیبات ضد التهاب و تسکین دهنده مثل آلانتوئین ، آلوئه ورا ، عصاره بابونه ، شی باتر
- بدون الکل ، بدون عطر و مواد تحریک کننده
3- پوست مختلط
پوست مختلط ، از چالش برانگیزترین نوع پوست هاست ؛ چرا که ترکیبی از نواحی چرب در ناحیه پیشانی و بینی و نواحی خشک در گونه ها است . بنابراین انتخاب یک ضد آفتاب مناسب ، نیاز به دقت و شناخت ترکیبات مناسب دارد .
ضد آفتاب مناسب :
- بافت سبک مثل فلوئید ، ژل یا کرم
- فرمول متعادل کننده چربی و رطوبت
- فاقد چربی اما آبرسان
- ضد جوش
- حاوی نیاسینامید برای کنترل چربی
- حاوی هیالورونیک اسید برای رطوبت رسانی سبک
- حاوی آلوئه ورا و پانتنول با خاصیت تسکین دهندگی پوست های حساس و تحریک شده
- حاوی آنتی اکسیدان ها برای محافظت در برابر آسیب های محیطی
توصیه می شود در این نوع پوست ، ازمصرف ضد آفتاب های کاملاً مات و ضد آفتاب های بسیار چرب و سنگین و همینطور محصولات حاوی الکل و عطر قوی خودداری شود .
4- پوست نرمال
پوست نرمال ، نه بیش از حد چرب است و نه خشک ؛ این نوع پوست ، متعادل ترین حالت پوستی به حساب می آید . اما این به معنای بی نیازی از مراقبت نیست ! در واقع پوست نرمال هم به یک ضد آفتاب مناسب نیازدارد تا هم از اشعه های مضر خورشید محافظت شود و هم تعادل طبیعی پوست حفظ گردد .
ضد آفتاب مناسب :
- بافت سبک و زود جذب
- فرمولاسیون متعادل بدون چربی یا خشکی اضافه
- مناسب استفاده روزانه
- حاوی نیاسینامید برای شفاف کنندگی و حفظ نعادل چربی
- حاوی آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین ای و سی برای محافظت در برابر رادیکال های آزاد
- حاوی هیالورونیک اسید برای رطوبت رسانی متعادل
- حاوی آلوئه ورا برای تسکین دهندگی و نرم کنندگی ملایم
نحوه صحیح استفاده از کرم ضد آفتاب
استفاده از کرم ضد آفتاب تنها زمانی مؤثر است که درست ، به اندازه و در زمان مناسب استفاده شود . بسیاری از افراد اگرچه از ضد آفتاب استفاده می کنند ، اما به دلیل رعایت نکردن اصول آن ، ازتأثیرات بی شمار آن بر پوست محروم می مانند .
1- زمان صحیح استفاده :
ضد آفتاب را حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب روی پوست خشک و تمیز بزنید تا فرصت جذب کامل داشته باشد .
2- تجدید ضد آفتاب :
اثر محافظتی ضد آفتاب ها دائمی نیست . باید هر 2 تا 3 ساعت یک بار مجدداً تمدید شود .
3- مقدار لازم :
برای صورت و گردن ، تقریباً به یک بند انگشت حدود 2 گرم نیاز دارید . برای نتیجه دهی بهتر حتماً از کرم به اندازه کافی استفاده کنید .
4- نواحی حساس را فراموش نکنید :
بسیاری از افراد استفاده از ضد آفتناب را فقط به گونه ها یا پیشانی محدود می کنند ، اما نواحی مانند پشت گوشها ، گردن ، دور چشم ها و پشت پلک و لب ها نیز بسیار آسیب پذیرهستند .
5- ترتیب استفاده در روتین پوستی :
اگر از محصولات مراقبتی استفاده می کنید ترتیب زیر را رعایت کنید :
- شوینده
- تونر یا آبرسان
- سرم یا مرطوب کننده
- ضد آفتاب
- محصولات آرایشی
سوالات پرتکرار در مورد ضدآفتاب
1- آیا باید در خانه هم از ضد آفتاب استفاده کنیم ؟
بله ، نور خوزشید از پنجره عبور می کند و نور آبی دستگاه ها هم می تواند در پیری زودرس نقش داشته باشد .
2- بهترین فاکتور حفاظتی برای استفاده روزانه چیست ؟
برای استفاده روزانه ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی 30 کافی است ، اما اگر مدت طولانی در فضای باز هستید ، ضد آفتاب با غاکتور حفاظتی 50 پیشنهاد می شود .
3- آیا ضد آفتاب در پوست چرب باعث جوش می شود ؟
خیر ، اگر از محصولات مخصوص پوست چرب و فاقد چربی استفاده کنید ، احتمال ایجاد جوش بسیار کم می شود .
4- ضد آفتاب را قبل از کرم مرطوب کننده بزنم یا بعد ؟
ضد آفتاب آخرین مرحله روتین مراقبت از پوست است ؛ بعد از مرطوب کننده و قبل از آرایش .
5- اگر ضد آفتابم ضد آب باشد ، باز هم نیاز به تمدید دارد ؟
بله ، ضد آب بودن فقط به این معنی است که دربرابر شستشو و تعریق مقاوم تر است ، اما همچنان باید هر 2 ساعت تمدید شود .
6- آیا کودکان هم باید ضد آفتاب بزنند ؟
بله ، برای کودکان زیر 6 ماه باید قبل از استفاده با پزشک مشورت شود . برای کودکان بزرگ تر ، محصولات قیزیکی و بدون عطر بهترین انتخاب اند .
7- می توانم ضد آفتاب و کرم پودر را با هم مخلوط کنم ؟
خیر ، این کار می تواند میزان فاکتور حفاظتی را کاهش دهد . بهتر است ابتدا ضد آفتاب را بزنید ، چند دقیقه صبر کنید و سپس آرایش کنید .
8- آیا ضد آفتاب تاریخ انقضا دارد ؟
بله ، بعد از تاریخ انقضا اثر محافظتی آن کاهش می یابد و باید دور ریخته شود .
9- آیا کرم ضد آفتاب عوارض دارد ؟
در صورت استفاده صحیح و انتخاب درست بر اساس نوع پوست ، هیچ عوارضی ندارد . اما استفاده از محصولات نامرغوب یا ناسازگار با پوست می تواند منجر به بروز این علائم گردد :
- جوش
- التهاب
- خارش
- خشکی
تأثیر ضد آفتاب ها بر میکروبیوم پوست !
بیشتر ما ضد آفتاب را فقط یک سپر در برابر اشعه های مضر آفتاب می دانیم ، اما کمتر کسی می داند که این محصولات می توانند بر میکروبیوم پوست ما هم اثر بگذارند . میکروبیوم پوست شامل میلیاردها باکتری و موجودات میکروسکوپی مفید است که به حفظ رطوبت ، تقویت سد دفاعی و جلوگیری از رشد باکتری های مضر کمک می کنند .
ضد آفتاب و تعادل میکروبیوم
بر اساس پژوهش های جدید ، برخی فرمولاسیون های قدیمی ضد آفتاب ، به خصوص آن هایی که حاوی الکل های خشک کننده یا فیلترهای شیمیایی سنگین هستند ، می توانند تعادل این باکتری های مفید را موقتاً بر هم بزنند . در نتیجه خشکی بیش از حد پوست ، حساسیت و یا حتی تحریک غدد چربی ایجاد شده باعث بروز جوش و التهاب می شود .
نسل جدید ضد آفتاب ها : محافظت + تغذیه پوست
خبر خوب این است که فناوری های جدید در حال تولید ضد آفتاب هایی با پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها هستند . این ترکیبات نه تنها آسیب میکروبیوم را جبران می کنند ، بلکه به رشد باکتری های مفید کمک می کنند تا پوست سالم تر و مقاوم تری داشته باشیم .
سخن آخر
کرم های ضد آفتاب ، فراتر از یک محصول زیبایی ، سپری حیاتی برای حقظ سلامت پوست ما در برابر نور خورشید هستند . انتخاب صحیح ضد آفتاب ، توجه به نوع پوست و استفاده منظم ، همراه با توجه به فناوری های نوین ، می تواند از آسیب های جدی جلوگیری کند و پوست را برای سالهای طولانی سالم و شاداب نگه دارد . پس هر روز ، ضد آفتاب را فراموش نکنید !
محصولات پیشنهادی
کرم ضد آفتاب +SPF 63 رنگی دکتر ژیلا برای انواع پوست
کرم ضد آفتاب بی رنگ SPF 50 آندروسان پروتکشن دکتر ژیلا مناسب آقایان 50 گرم
کرم ضد آفتاب رنگی دکتر ژیلا با SPF95 مناسب انواع پوست حجم 50 میلی گرم
Doctor Jila Cream Sunscreen Spf 95
محافظت ویژه پوست در برابر آفتاب با چربی کنترل شده ضد التهاب و قرمزی پوست در دو نوع رنگی با رنگ ملایم و بی رنگ ضد حساسیت و کاهش تعریق بدون استفاده از جاذب های شیمیایی و با بهره گیری از تکنولوژی نانو ضد چروک، مرطوب کننده و نرم کننده مناسب برای انواع پوست و پوست های تحت درمان مناسب مصرف روزانه در تمام فصول مناسب برای استفاده بعد از پیلینگ و لیزر و پوست های حساس به نور محافظت در شرایطی با ریسک بالا مثل کوه نوردی، شنا و اسکی
کرم ضد آفتاب رنگی مولتی پروتکشن دکتر ژیلا SPF50 فاقد چربی ۵۰ میلی لیتر
کرم ضد آفتاب فاقد چربی بژ طبیعی دکتر ژیلا SPF30 حجم ۶۵ گرم
